Son Illərdə Dilimizdə Yaranan Qüsurlar

[Mila_20]

Klaviaturada öyrəşmişəm Az.əlifbası ilə yazmağa " Ş " istifadə edirəm.Telefonla sms yazanda çıxış yolu olmadığı üçün " S " yazıram.

Edited May 23, 2012 by Mila_20

[Amaryllis]

Azərbaycan əlifbası olmayandaı mən "sh" kimi yazmağına üstünlük verirəm :)

[Taliwka01]

"Ş" əvəzinə 6 rəqəmi yazanda görmüşəm, amma əlaqəsini bilmirəm :)

elaqesi budu (ш)есть

[Taliwka01]

Bekar qalmisize gor ne temasi aciplar

[LIQUID_SNAKE]

Men sh yaziram ne W ne de ki Ş ))

[Local Supreme]

Mənə həmişə maraqlı olub, ş əvəzinə w yazanlar "windows" sözünü ilk baxışdan necə oxuyur

))))))))

Həmişə "sh" istifadə edirəm.

[Azərbaycanlı]

Mən „translitlə” yazılmış ismarıcların əksəriyyətini oxumaqdan qaçınıram. :( Onları görəndə çox rahatsız oluram, estetik zövqümə müvafiq olmadıqları üçün.

[108]

Həmişə "sh" yazıram

[Museyib Elekber]

Coxunuz (coxunuz olmasa da bir qisminiz) menimle razilasarsiniz ki, son dovrlerde ister adi danisiqda, isterse de tv verilislerinde geden danisiqlarda bir cox sehvler buraxilir. Ozumu dilci alim kimi gostermek istemirem amma bu artiq ele bir seviyyeye gelib cixib ki, hami bu sehlerin duzgun forma oldugunu fikirlesmeye baslayir, bu da meni narahat edir. Meselen, yeri geldi gelmedi isledilen "bir" sozu ("bir alqislar"), nitq hissesi kimi sifet olan sozlerin axirina sifet duzelden sekilci artirilmasi ("mumkun"-”mumkunsuz", "ucuz"-"ucuzlu"), "catismamazliq" kimi deyilen bir sira sozler. Basqa sehvler de esitmisem, sadece, yadimda qalanlar bunlardi. Bunun baslica sebebi orta mektebde duzgun ders verilmemesi ve ya dersi oxumamaqdir. Yuxaridakilarin duzgun formasi ise beledir:

-"bir" sozunu isletmemek

-"mumkunsuz" yox " imkansiz", "ucuzlu" yox "ucuz"

-"catismamazliq" yox "catismazliq"

Eger sizin de esitdiyiniz bu tip sehvler varsa, bura yazsin, belke mueyyen qeder komeyi oldu dilimizin duzgun isledilmesine.

Edited July 17, 2012 by Museyib Elekber

[Aint Nuttin Like Me]

Bir neche cumleni ardarda duzerken 50 defe “yani ki” deyilmesi, mence, nitqimize ve danishiq qabiliyetimize kifayyet qeder zerer verir.

[Museyib Elekber]

Bir çox yerdə qarşıma çıxan bir ifadə var ki, bunun heç bir şəkildə düzgün olduğunu düşünmürəm. Nəzərdə tutduğum şey yanma təhlükəsi olan maddələrin üzərində yazılan "ODDAN TƏHLÜKƏLİDİR" ifadəsidir. Bu söz dilimizə rus dilindəki "Огнеопасно" sözünün birbaşa tərcüməsi nəticəsində daxil olub. Amma hər halda hərfi tərcümədən daha çox onun nə məna daşıması əhəmiyyətlidir. Bunun yerinə "Yanma təhlükəsi", "Yanıcı maddə", "Təhlükəli maddə" kimi ifadə yazılsa daha məqsədəuyğun olmazmı?

[hübsche]

Bes " ustune sagliq " ne demekdir .. Bunu nece bawa duwmek olar ?? Yeni menim ustume sagliq ) ya da ustumde sagliq ?

Edited October 4, 2012 by hübsche

[Museyib Elekber]

Bes " ustune sagliq " ne demekdir .. Bunu nece bawa duwmek olar ?? Yeni menim ustume sagliq ) ya da ustumde sagliq ?

Bu tarixən formalaşmış sözdür. Kimsə səhhətində olan problemi deyərkən qarşıdakının sağlam olması niyyətiylə işlədir

[gapgara]

Bir çoxları "hamısı" sözü əvəzinə " hamını" sözünü işlədirlər.

[Nazim Hasanov]

Evvelle ц ni Naxchivanda deyirdiler indi baxirsan seviyyesiz gencler var цыпбылдыйырлар

Onlari gorende дзырмах, йох дзырых-дзырых etmek isteyirem

[Caledonia]

Mövzu müəllifi, bir öz yazınıza baxın. Qüsurdan danışan və təəssüf edən adam niyə özü qüsursuz yazmağa çalışmır?

Son illərin ən nifrət etdiyim səhvləri -da, -də iştirak ədatlarının sözlərə bitişik yazılması, -da, -də yerlik hal şəkilçilərindən fərqləndirilməməsidir. Ki ədatının da sözlərə bitişik yazılmasından zəhləm gedir, belə yazanlar da gözümdə ən son savadsızlardır.

[Museyib Elekber]

Duzgun qeyd etdiniz, amma men onu telefon vasitesile yazmisdim. Sonradan ozum de pesman oldum, amma artiq gec idi. Basqa yazilarima baxsaniz, tesadufi bir-iki sehv tapa bilersiniz.

Qeyd: indi de telefondan yaziram

[Museyib Elekber]

Bir de ki, menim ilk yazimda bir sehvim olub, o da ele "sehv" sozundedi, daha dogrusu herf buraxmisam

[Museyib Elekber]

Bir qüsur da felin qeyri-qəti gələcək zaman formasının inkar halı ilə bağlıdır.

Misal üçün: gələrəm-gəlmərəm gələrik-gəlmərik

gələrsən-gəlməzsən gələrsiniz-gəlməzsiniz

gələr-gəlməz gələrlər-gəlməzlər

Yuxarıda düzgün forma göstərilib.

Çox insan isə II şəxsdə səhv edirlər və "gəlmərsən", "gəlmərsiniz" kimi işlədir.

İmkan daxilində dilimizin qrammatik və sintaktik qaydalarına riayət edək.

Edited October 31, 2012 by Museyib Elekber

[ekol9546]

Bir də "keçid alaq" var. Bütün teleaparıcılar, radio dj-ləri son zamanlar "keçid alır". Nə deməkdir bu?

[Museyib Elekber]

Bəzi sözlərdə hərflərin yerini tərsinə demək kimi bir problem də var.

Məsələn, "məşhur" sözünü "məhşur" kimi tələffüz edirlər çox vaxt.

"Mərhum" və "məhrum" bir-birindən fərqli mənaya malik sözlər olmasına baxmayaraq çox hallarda qarışdırırlar. "Mərhum" sözü "rəhmətə getmiş" mənasını verir və ölən insanlar üçün işlədilir. "Məhrum" sözü isə "bir şeydən məhrum olmaq" formasında işlədilir.

Edited November 7, 2012 by Museyib Elekber

[Zarnigar Majnunova]

Son zamanlarda ANS tv-nin xeberlerinin "Azərbaycan" yerinə, "Azarbaycan", "Azrbaycan" deməsi məni çox əsəbiləşdirir Onsuz da gündən-günə bərbad günə salınan mədəniyyətimizin bu cəhətdən də aşınması olduqca pisdir

[Caledonia]

Mən başa düşürəm ki, hamının kompyuteri, notebook-u yoxdur ki, internetə və bilavasitə sosial şəbəkələrə, forumlara daxil ola bilsinlər. Çox adam mobil telefondan istifadə edir, indiki telefonlar da, Allaha şükür, istənilən notebook-u kürəyi üstə qoyar. Amma hər telefonda da azərbaycandilli klaviatura install eləmək mümkün deyil. Android üçün 2 dənəsi var, amma, məsələn, iPhone üçün heç nə yoxdur. İnsanlar öz dilinin şriftlərindən istifadə edə bilmir, nəticədə, başqa qrammatik problemləri kənara qoyub məhz bu zəhləmgetmiş w məsələsinə toxunsaq, ş hərfi çevriliş olub w.

Niyə? Çünki, rusca ш hərfinə oxşayır.

Anlamıram da:

1. Ş əvəzinə w yazanların əksəriyyətinin rus dilindən xəbəri yoxdur, nə hərf tanıyırlar, nə də danışırlar.

2. Çox adamın klaviaturasında ə, ö, ü, ğ, ş kimi hərflərin hamısı var, başqa hərfləri yerində yazır, amma ş -ya gələndə w yazır.

3. "Təşəkkür" sözü tamamilə çevrilib olub "twk". Adamlar da görmüşəm, elə bilirlər ki, "təşəkkür" sözü məhz belə yazılmalıdır. Sən dünyadan və dil-ədəbiyyatdan nə qədər bixəbər olmalısan ki, belə düşünəsən...

4. Təklif edirəm ki, əgər ə əvəzinə e yazırlarsa, ş əvəzinə də heç olmazsa s yazsınlar. Yazı çox çirkin və iyrənc görünür.

 

Deyir "bayrağımızı Wuwada asacıyığ".

 

Adam demək istəyir ki, Wuwa nədir, ay insan? Bu bir.

İkincisi də, sənin ğ hərfini yazmaq imkanın varsa, deməli ş yazmaq imkanın da var da, yaz da bu zəhrimarı! Üçüncüsü də, "asacıyığ" yox, "asacayıq".

 

Siz məni ələ sala bilərsiniz, deyə bilərsiniz ki, işin-gücün yoxdur, amma problem olduğu kimi qalacaq: dilimiz məhv olub gedir, onu biz özümüz məhv edirik.

 

 

[Museyib Elekber]

Sizinlə tam razıyam. Hətta bununla bağlı bir mövzu da olub bir vaxtlar:

 

http://www.disput.az/index.php?showtopic=350686&page=2#entry12830658

[Caledonia]

Weherde hamı ele danıwır

Danışsın, sözüm yox, amma yazanda düz yazsın :)

[gapgara]

Sağ ol Caledonia, burdakı şərhlərinə +5 düşür.

[Museyib Elekber]

Weherde hamı ele danıwır

 

Necə yəni hamı elə danışır?. Danışıqda hansı hərfin istifadə olunduğu bilinir ki? Ya da [ş] səsini [w] kimi tələffüz edirlər? İkincisi də, çoxluğun elədiyi şey həmişə doğru ola bilməz ki.

[Museyib Elekber]

Mən başa düşürəm ki, hamının kompyuteri, notebook-u yoxdur ki, internetə və bilavasitə sosial şəbəkələrə, forumlara daxil ola bilsinlər. Çox adam mobil telefondan istifadə edir, indiki telefonlar da, Allaha şükür, istənilən notebook-u kürəyi üstə qoyar. Amma hər telefonda da azərbaycandilli klaviatura install eləmək mümkün deyil. Android üçün 2 dənəsi var, amma, məsələn, iPhone üçün heç nə yoxdur. İnsanlar öz dilinin şriftlərindən istifadə edə bilmir, nəticədə, başqa qrammatik problemləri kənara qoyub məhz bu zəhləmgetmiş w məsələsinə toxunsaq, ş hərfi çevriliş olub w.

Niyə? Çünki, rusca ш hərfinə oxşayır.

Anlamıram da:

1. Ş əvəzinə w yazanların əksəriyyətinin rus dilindən xəbəri yoxdur, nə hərf tanıyırlar, nə də danışırlar.

2. Çox adamın klaviaturasında ə, ö, ü, ğ, ş kimi hərflərin hamısı var, başqa hərfləri yerində yazır, amma ş -ya gələndə w yazır.

3. "Təşəkkür" sözü tamamilə çevrilib olub "twk". Adamlar da görmüşəm, elə bilirlər ki, "təşəkkür" sözü məhz belə yazılmalıdır. Sən dünyadan və dil-ədəbiyyatdan nə qədər bixəbər olmalısan ki, belə düşünəsən...

4. Təklif edirəm ki, əgər ə əvəzinə e yazırlarsa, ş əvəzinə də heç olmazsa s yazsınlar. Yazı çox çirkin və iyrənc görünür.

 

Deyir "bayrağımızı Wuwada asacıyığ".

 

Adam demək istəyir ki, Wuwa nədir, ay insan? Bu bir.

İkincisi də, sənin ğ hərfini yazmaq imkanın varsa, deməli ş yazmaq imkanın da var da, yaz da bu zəhrimarı! Üçüncüsü də, "asacıyığ" yox, "asacayıq".

 

Siz məni ələ sala bilərsiniz, deyə bilərsiniz ki, işin-gücün yoxdur, amma problem olduğu kimi qalacaq: dilimiz məhv olub gedir, onu biz özümüz məhv edirik.

 

Seçdiyim hissədə ürəyimdən tikan çıxardınız elə bil :). Amma icazə verin, bir düzəliş edim: "asacayıq" yox, "asacağıq". Biz keçəndə belə idi. Dəyişibsə, deyə bilmərəm.

[Caledonia]

Dəstəyiniz üçün hamınıza minnətdaram, Editor da sağ olsun ki, mövzuları birləşdirdi, çoxdan buralara gəlmirdim, heç təsəvvür də eləməzdim ki, bu problemə toxunula bilər. Adətən burada elə "mənalı" mövzular olurdu ki, belə "yersiz" mövzulara yer qalmırdı.

[Phaeton]

"W" nin necə kütləvi hal aldığını başa düşə bilmirəm. Ola bilər ki kimsə səhv edib, başqaları da onun səhvini təkrərlamağa başlayıblar. Mən ilk dəfə 2008-ci ildə iş yoldaşımın telefonunda öz adımın "W" ilə yazıldığını görəndə təəccübləndim.

"W" ilə yazılanları heç vaxt oxumuram, belə yazılar məni çaşdırır.

Edited July 20, 2013 by Phaeton

[Museyib Elekber]

"W" nin necə kütləvi hal aldığını başa düşə bilmirəm. Ola bilər ki kimsə səhv edib, başqaları da onun səhvini təkrərlamağa başlayıblar. Mən ilk dəfə 2008-ci ildə iş yoldaşımın telefonunda öz adımın "W" ilə yazıldığını görəndə təəccübləndim.

"W" ilə yazılanları heç vaxt oxumuram, belə yazılar məni çaşdırır.

 

Məndə artıq tərsinədir. Ətrafda bu cür yazıları o qədər görmüşəm ki, ingiliscə bir yazını oxuyanda çaşıram.

[Museyib Elekber]

Bir çox yerdə qarşıma çıxan bir ifadə var ki, bunun heç bir şəkildə düzgün olduğunu düşünmürəm. Nəzərdə tutduğum şey yanma təhlükəsi olan maddələrin üzərində yazılan "ODDAN TƏHLÜKƏLİDİR" ifadəsidir. Bu söz dilimizə rus dilindəki "Огнеопасно" sözünün birbaşa tərcüməsi nəticəsində daxil olub. Amma hər halda hərfi tərcümədən daha çox onun nə məna daşıması əhəmiyyətlidir. Bunun yerinə "Yanma təhlükəsi", "Yanıcı maddə", "Təhlükəli maddə" kimi ifadə yazılsa daha məqsədəuyğun olmazmı?

 

Bəzi şirkətlərdə irəliləyiş var. Artıq "Təhlükəli maddə" yazmağa başlayıblar.

[Museyib Elekber]

Geniş yayılmış bir səhv də (səhv demək olmaz, əslində, bu, daha çox, dilin deformasiyasıdır.) rus dilindəki bir felin məsdər formasına "etmək" sözünün artırılmasıdır. Məsələn: Удалить (etmək), Сохранить (etmək), Копировать (etmək). Bunlar, əsasən, kompüterdə olan işlərlə bağlıdır.

 

Gündəlik danışıqda da var: Признавать (etmək), Доказать (etmək) və s.

[Museyib Elekber]

Bu mövzu çoxdandir aktiv deyil. Sunyata, zehmet olmasa, mövzunun adinda düzeliş ederdiniz: "Son zamanlar dilimizde yaranan qüsurlar" Bezi azerbaycan dili herfleri de duzeldilmelidir.

Da, de edati ayri yazilmalidir. Son vaxtlar çoxlari buna fikir vermir. Meselen,

O da gelmelidir.

Edited June 8, 2014 by Museyib Elekber

[Kenul2012]

Bu mövzu çoxdandir aktiv deyil.

Da, de edati ayri yazilmalidir. Son vaxtlar çoxlari buna fikir vermir. Meselen,

O da gelmelidir.

Bəli ayrı yazılmalıdır.Amma etiraf edim ki bu günahı bəzən mən )də edirəm.

Edited June 8, 2014 by Kenul2012

[Museyib Elekber]

Bəli ayrı yazılmalıdır.Amma etiraf edim ki bu günahı bəzən məndə edirəm.

Indi elediyin kimi ))

[Kenul2012]

Indi elediyin kimi ))

)))Gözündən qaçmaz))

[Museyib Elekber]

)))Gözündən qaçmaz))

Qesden ele yazmişdin ki, fikir veriremmi? ))

Bir de "q" ve "k" ile biten sozlerde bu herfleri "ğ" ve "y" ile evez edirler. Meselen,

otaq yerine otağ

çörek yerine çörey

Buna da diqqet etsek pis olmaz :)

[Kenul2012]

Qesden ele yazmişdin ki, fikir veriremmi? ))

Bir de "q" ve "k" ile biten sozlerde bu herfleri "ğ" ve "y" ile evez edirler. Meselen,

otaq yerine otağ

çörek yerine çörey

Buna da diqqet etsek pis olmaz

Sən məni qabağladın))Bunu Gapgaranın mövzusunda yazacaqdım.Notebookumda az.klaviaturası olsada"ı" hərfinin olduğunu bilmirdim.Buna görə çox vaxt yazanda "ı" yerinə"i" hərfi yazırdım.Belə olan halda "q"-dən "ğ" vəs.keçidlərdə əziyyət çəkirdim.Çox hallarda elə sözü olduğu kimi yazırdım.İndi artiq "ı "hərfini tapıb çıxarmışam)))

[Museyib Elekber]

Sən məni qabağladın))Bunu Gapgaranın mövzusunda yazacaqdım.Notebookumda az.klaviaturası olsada"ı" hərfinin olduğunu bilmirdim.Buna görə çox vaxt yazanda "ı" yerinə"i" hərfi yazırdım.Belə olan halda "q"-dən "ğ" vəs.keçidlərdə əziyyət çəkirdim.Çox hallarda elə sözü olduğu kimi yazırdım.İndi artiq "ı "hərfini tapıb çıxarmışam)))

Men dediyim elifbaliq deyil. Hetta çetin tapilan "ğ" herfini tapib yazmaq hemin klaviatura meselesine zidd gelir ))